Ortodonti, diş hekimliğinin özel bir dalı olup çene ve diş yapılarındaki bozuklukların teşhis, önleme ve tedavisiyle ilgilenir. Yunanca “orthos” (düzgün) ve “dontos” (diş) kelimelerinden türetilmiş olup, kelime anlamı “düzgün dişler”dir.
Ortodontik tedavi, yalnızca estetik kaygılarla değil, aynı zamanda ağız sağlığı ve fonksiyonun korunması amacıyla da uygulanır. Dişlerin çarpıklığı, alt ve üst çene uyumsuzlukları, çapraşıklıklar, açık kapanış (open bite), derin kapanış (deep bite), çapraz kapanış (crossbite) gibi durumlar ortodontinin ilgi alanına girer.

İçindekiler
- Ortodontik Bozukluklar Neden Oluşur?
- Ortodontik Tedavi Hangi Durumlarda Gereklidir?
- Ortodontik Tedavi Yaşı: Her Yaşta Ortodonti Mümkün Mü?
- Tedavide Kullanılan Yöntemler Ve Araçlar
- Tedavi Süresi Ne Kadardır?
- Tedavi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tedavi Sonrası: Pekiştirme Dönemi
- Ortodontik Tedavilerin Faydaları
- Estetik Kazanımlar
- Ortodontik Tedavi Maliyetleri
- Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Sonuç
Ortodontik Bozukluklar Neden Oluşur?
Ortodontik problemler doğuştan (genetik) veya sonradan (edinilmiş) gelişebilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Genetik yatkınlık (çene darlığı, diş eksikliği vb.)
- Parmak emme, dudak ısırma gibi alışkanlıklar
- Erken süt dişi kaybı
- Ağızdan solunum
- Dişlerin düzensiz sürmesi
- Travmalar veya kazalar
- Yanlış yutkunma alışkanlığı
Ortodontik Tedavi Hangi Durumlarda Gereklidir?
Aşağıdaki durumlar ortodontik tedavi gerektirir:
- Dişlerin çapraşık veya aralıklı olması
- Alt veya üst çenenin önde ya da geride olması
- Kapanış bozuklukları (ör. üst dişlerin alt dişleri tamamen örtmesi)
- Ağızdan nefes alma, horlama gibi fonksiyonel problemler
- Dişlerin düzgün kapanmaması nedeniyle çiğneme veya konuşma problemleri
- Estetik kaygılar ve özgüven eksikliği
Ortodontik Tedavi Yaşı: Her Yaşta Ortodonti Mümkün Mü?
Ortodontik tedavi genellikle 7-12 yaş arasında başlanır. Ancak erişkinlerde de başarılı ortodontik tedaviler mümkündür. Yaşa bağlı olarak tedavi planı ve süresi değişebilir.
- Çocuklar (7–12 yaş): Çene gelişimi devam ettiği için tedaviye erken başlamak daha hızlı ve etkili sonuç verir.
- Ergenlik dönemi (12–18 yaş): Tedavi için ideal dönemdir. Tüm daimi dişler sürmüştür, çene gelişimi hâlen devam etmektedir.
- Yetişkinler (18 yaş ve üzeri): Yaş sınırlaması yoktur; ancak çene gelişimi tamamlandığı için bazı vakalarda ortognatik cerrahi (çene ameliyatı) ile kombine tedavi gerekebilir.
Tedavide Kullanılan Yöntemler Ve Araçlar
Ortodontik tedavi, dişlerin ve çenelerin düzgün hizalanması amacıyla çeşitli aygıtlar (apareyler) kullanır. Bunlar sabit veya hareketli olabilir:
Sabit Ortodontik Apareyler
- Metal Braketler: En yaygın kullanılan yöntemdir. Dişlerin üzerine yerleştirilen küçük metal parçalar ve içlerinden geçen tellerle çalışır.
- Seramik (Şeffaf) Braketler: Daha az görünürdür; estetik kaygısı olan hastalar için uygundur.
- Lingual Braketler: Dişlerin arka yüzeyine takılır, dışarıdan görünmez.
- Kendinden kilitli braketler (self-ligating): Daha konforlu ve kısa sürede sonuç alınabilir.
Hareketli Apareyler
- Plaklar: Özellikle çocuklarda çene gelişimini yönlendirmek amacıyla kullanılır.
- Fonksiyonel apareyler: Alt ve üst çeneyi aynı anda etkileyerek uyum sağlar.
Şeffaf Plaklar (Aligner Sistemleri – Invisalign Vb.)
- Dişlerin üzerine takılan saydam ve çıkarılabilir plaklardır.
- Konforlu, estetik ve hijyeniktir.
- Hafif vakalarda tercih edilir, hasta uyumu gerektirir.
Tedavi Süresi Ne Kadardır?
Ortodontik tedavinin süresi;
- Vakanın zorluğuna,
- Hastanın yaşına,
- Seçilen tedavi yöntemine,
- Hastanın ağız hijyenine ve tedaviye uyumuna
bağlı olarak değişir. Ortalama süre 1,5 – 2 yıl civarındadır. Ancak hafif vakalarda 6-8 ay, ileri vakalarda 2,5 yıla kadar uzayabilir.
Tedavi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ağız hijyeni çok önemlidir. Diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve arayüz fırçaları ile temizlik ihmal edilmemelidir.
- Braket takılıyken sert, yapışkan, kabuklu yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
- Düzenli kontroller aksatılmamalıdır.
- Şeffaf plak kullanan hastalar plaklarını gün içinde 20–22 saat takmalı, yalnızca yemek yerken çıkarmalıdır.
Tedavi Sonrası: Pekiştirme Dönemi
Ortodontik tedavi tamamlandıktan sonra dişlerin eski haline dönmemesi için pekiştirme tedavisi gerekir. Bu dönemde genellikle şu araçlar kullanılır:
- Sabit retainer (sabitleyici tel): Dişlerin arka yüzeyine yapıştırılır.
- Hareketli plaklar (retainer): Şeffaf ya da akrilik yapılarda olabilir; geceleri takılır.
Pekiştirme dönemi ihmal edilirse, dişlerde yeniden bozulma olabilir.
Ortodontik Tedavilerin Faydaları
Estetik Kazanımlar
- Dişlerin düzgün dizilmesiyle gülüş estetiği artar.
- Kişinin özgüveni yükselir.
Fonksiyonel Kazanımlar
- Daha etkili çiğneme fonksiyonu sağlanır.
- Konuşma ve ses çıkarma problemleri düzelir.
- Ağızdan solunum alışkanlığı yerini burundan nefese bırakabilir.
Sağlık Açısından
- Dişlerin temizliği kolaylaşır, çürük ve diş eti hastalıklarının riski azalır.
- Temporomandibular eklem (çene eklemi) problemleri önlenebilir.
- Dişlerde aşınma ve travmalar engellenir.
Ortodontik Tedavi Maliyetleri
Tedavi ücreti; kullanılan sistem, tedavi süresi, klinik şartları ve hekimin uzmanlığına göre değişkenlik gösterir. Şeffaf plaklar genellikle klasik braket tedavilerinden daha maliyetlidir. Bazı devlet hastanelerinde veya üniversite hastanelerinde çocuk hastalara ortodontik tedavi daha uygun ücretlerle sunulabilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Ortodontik Tedavi İçin Hangi Yaşta Başvurulmalıdır?
Ortodontik tedavi genellikle 7-12 yaş arası çocuklarda başlasa da, yetişkinler de her yaşta tedavi görebilir. Hem çocuklar hem yetişkinler için uzman ortodontik hizmetler sunulmaktadır.
Diş Teli Fiyatları Ne Kadardır?
Diş teli fiyatları, tedavi süresi ve kullanılacak malzeme türüne göre değişir. Şeffaf plak gibi özel sistemlerde bu rakam daha yüksek olabilir.
Şeffaf Plak Tedavisi Gebze’de Uygulanıyor Mu?
Evet, Gebze’de birçok ortodonti kliniği Invisalign gibi şeffaf plak sistemleriyle tedavi sunmaktadır. Estetik kaygısı olan yetişkinler ve gençler için ideal bir seçenektir.
Ortodonti Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tedavi süresi genellikle 6 ay ile 24 ay arasında değişir. Süre, dişlerin ve çenenin yapısına, hastanın yaşına ve tedaviye uyumuna göre belirlenir.
Diş Teli Takmak Acı Verir Mi?
Diş teli takılırken acı hissedilmez. İlk birkaç gün hafif baskı ve hassasiyet olabilir ama bu geçicidir. Deneyimli ortodontistler bu süreci konforlu geçirmeniz için destek sunar.
SGK Ortodonti Tedavisini Karşılıyor Mu?
18 yaş altındaki bireylerde, belirli kriterleri karşılayan ortodontik tedaviler SGK kapsamında olabilir. Özel muayeneler ve estetik uygulamalar genellikle kapsam dışındadır.
Sonuç
Ortodontik tedavi, yalnızca estetik bir işlem değil; aynı zamanda genel ağız ve çene sağlığını ilgilendiren çok yönlü bir tedavidir. Erken teşhis ve doğru müdahale ile hem kısa sürede hem de uzun ömürlü sonuçlar elde edilebilir.
Ortodontik sorunlarınız olduğunu düşünüyorsanız, bir ortodonti uzmanına başvurarak muayene olmanız ve kişisel tedavi planınızı öğrenmeniz önerilir.